از نظر قرآن، انسان در مسیر درکات و هبوط و سقوط به جایی می رسد که از حیوان پست تر می شود؛ زیرا حیوان، مقدراتی دارد که خدا برای او تعیین کرده است. این مقدرات برای او همان حدّ و اندازه ای است که مقتضی شان و شئون اوست؛ چنان که مقدرات جماد و یا گیاه نیز این گونه است. پس برای آن ها تنقیص و کاهش درجه نیست؛ زیرا خدا می فرماید:وَخَلَقَ کُلَّ شَیْءٍ فَقَدَّرَهُ تَقْدِیرًا؛ و هر چیزى را آفریده و بدان گونه که درخور آن بوده اندازه گیرى کرده است.(فرقان، آیه 2) و هم چنین می فرماید: قَالَ رَبُّنَا الَّذِی أَعْطَى کُلَّ شَیْءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدَى؛ موسی گفت: پروردگار ما کسی است که به هر چیزی خلقت را بخشید که در خورش است. سپس هدایت کرد.(طه، آیه 50)
اما انسان با آن که خلقتی درخور و مناسب برای او مقدر کرد که مقام مکرمان(اسراء، آیه 70) و احسن تقویم است(تین، آیه 4)؛ اما انسان به سبب داشتن اراده و حق انتخاب(انسان، آیه 3) می تواند در دو مسیر صعود یا سقوط گام بردارد و بر درجات خویش بیافزاید یا در درکات سقوط می کند؛ این سقوط در حالی است که اگر گاو، گاو است و درکی از گاو بودن ندارد، یا اگر دارد، از آن اندوهگین نیست و حسرت نمی خورد؛ زیرا گاو یا هر موجودی دیگر حتی فرشتگان در مقام معلوم خود است که خدا برایشان مقدر کرده است(صافات، آیات 164 تا 166)؛ اما انسان در حالی مثلا فرشته می شود که انسان است؛ یا انسان در درکات وقتی گاو می شود، انسان گاو است، یا وقتی گیاه و هیزم خشک می شود، «انسان حطب و هیزم خشک» است.(جن، آیه 15)
از نظر قرآن بدترین حالت آن است که انسان، نه تنها انسان سنگ شود، بلکه انسان زغال سنگ شود که سوخت دوزخ است. خدا می فرماید: إِنَّکُمْ وَ مَا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ حَصَبُ جَهَنَّمَ أَنْتُمْ لَهَا وَارِدُونَ؛ در حقیقت شما و آنچه غیر از خدا مى پرستید، هیزم دوزخ هستید، شما در آن وارد خواهید شد.(انبیاء، آیه 98)
واژه «حصب» به معنای سنگریزه است که به سادگی پرتاب می شود. هم چنین به سنگریزه های سرخرنگ نیز گفته می شود، از همین روست که بیماری سرخجه را حصبه می گویند. البته در زبان عربی به چوب های ریز و زغال سنگ که برای افزایش استفاده می شود نیز حصب می گویند. بر این اساس، برخی از انسان ها سوخت زغالی یا چوبی دوزخ می شوند که درکات دیگر به آتش ایشان فروزان است. از همین رو، در قرآن از انسان سوخت ها یا می شود و خدا می فرماید: یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَکُمْ وَأَهْلِیکُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ عَلَیْهَا مَلَائِکَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَا یَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَیَفْعَلُونَ مَا یُؤْمَرُونَ؛ اى کسانى که ایمان آورده اید خودتان و کسانتان را از آتشى که سوخت آن مردم و نگهاست حفظ کنید بر آن آتش فرشتگانى خشن و سختگیر گمارده شده اند از آنچه خدا به آنان دستور داده سرپیچى نمى کنند و آنچه را که مامورند انجام مى دهند. (تحریم، آیه 6)
خدا هم چنین می فرماید: فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَلَنْ تَفْعَلُوا فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِی وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ أُعِدَّتْ لِلْکَافِرِینَ ؛ پس اگر نکردید و هرگز نمى توانید کرد از آن آتشى که سوختش مردمان و سنگها هستند و براى کافران آماده شده بپرهیزید. (بقره، آیه 24) پس از نظر قرآن، این «انسان زغال سنگ» ها در کنار دیگر سوخت های دوزخ هستند که سوخت اصلی دوزخ را تامین می کنند.